bien habille

ı.

hiç mi yurdun yoktu ki sınırları hep sen tuttun

düşmana hor gözle bakmadın kovmadın yağmacıları

incinmedin incinmeyi hak bilenlerin arasında

gözüne yaygılar çekmedin: körlük, karakış, kumpanya

gümrük afetlerinin bütün bönlükleriyle çöktüğü yakın

yazları adlandırmak için kahrını tescillemen gerekti

püripak olimposlular yadlarını turistlere kaptırdılar

salon turnuvalarına sevdiğimiz reklamların havlularıyla indik

bu sene olimpiyatlar kanlı geçiyor gibi yarasını bir geyik

çiçekler yetişmedi şifaya, atıflar tutmadı hiç, telefonlar açılmadı

dört nala benekli atlar koştururcasına mr.spotnik

yanında tuttuğu vekilini havzanın samurayıyla yarıladı

elsa’nın gözleri ilk dikkatte, mücevherli dikağzı çiçeklerini

berlin zırhı eldiveniyle kapamıştı hücrelerarası localara

conrad’ın bir yüreği önünde, aragon deringören sözel ışıltı

gece alınan kokuların saşkınca yurtları, sevgili patırtılarında görülür

öpülmemiş yarasından çiğdemler dolusu urdular, dumanlı rampalar

örülürdü o gece yangınların dolunayı açmasa, zarif ellerin oluşmasa

lisede olağanüstü yazları, kapalı-sıkıcı-berbat günler olarak hatırlamak

olmasa, şalter atmakta zenci, gül yakmakta iki pis somuncu dübel

sevgililerin sevmesi öldürülmüştü, içinde bir canlı soluyordu harb şuracıkta

başına gerdiğin yaygıyı çıkarıp çocuklarını koruduğundan beri

güzel düşünülmüş hırkalar temin edildi kanserimize karaborsadan

kerebiç satan mersinlere dindik, dindirilmedik sümer sebillerine

yemenimizde haritaları kıskandıran burçlar açardı bezgin

gün eriyip gece çökünce, cibinlikleri aydınlatan lüks lambalar

yanar dururdu, arada bir harcına sarılıp öpülen kedilerle

aşağı sokaklarda bir ihbar haberiydi yumuşacık devrilmelerin

öldürülme günü gelmemişleri savaşlara gönderen

falların din dindiren ıslıkları olduğuna iliştirilen göz

o yaz bütün aksanıyla televizyonlara yaralı kurtlar gönderdi

doğum günlerini unutmanın cürmü meşut iksiriyle

fransızlar hiç de memnun değildi hayatlarından ve

ruslar taze domates yiyememekten çıldırmak üzereydi

bahçemizde açan çiçeklerde yumru, kesik parmaklar miyop

çocukluğun yakın özlemiydi çimlerde koşturmayı engelleyen

tazıların tatlı karınlarını işaret eden tarz sahibi yazlıkçılar

büyümenin riskini en aza indirerek doluştular sahillere

herkesin dilini kaplayan yosun, göğüs katmanlarını oyalayan ter

yerli yerindeydi. haberler değişmedi, değişmedi hikkate hû çeken münbid

yemin. dize değdikçe parlayan deniz, mogherini’yi teskin eden kin

o yaz da her yaz gibi hatasından gayrı yurt bilmeyenlerin

pişmanlığıyla geçeceği söylendi.

bizse o yaz, henüz üzerimizden atamadan kış yurdunun yorgunluğunu

tadilat için girilen saçma diyaloglarla, ustayı ikna edemedik tavanın aktığına

kahvaltılara kapanmaktan kararmış alınlarla, kıvırcık lahana cephelerinden

eve gelirken haber ver örgütlerinden, kıravatına girilmiş iddialardan

erkeklik yağmuruna sığınarak topluca istifa ettik

kalsiyum ve yağ asidi içeren mutfak bilgilerine doğru çevirdik dikkatimizi,

ve ruslar dindiğinde de dindirilmedik, pasaport açan mavi gözler, çekingen

dört sorunun üçünü atlamış ama çok bilge görünen bir diğeri

neydi orada onaran bitkisini eğilip ardıç ağaçlarının tarihine

bana bunlarla gelme demenin dünyayı yaralayan bilgisini

saygıdeğer görünmekle vatman ağırlığına indiren kuvvet

aşkların asansörlerde öldürüldüğü günlerde, bizi kurtaran kuvvet

o tahta göğsünü yontacak bir cumhur arayışın, bir el bakınman

tuzluğa ulaşamayan parmaklarını okşayacak akşam oturmalarında

sıkılıp sessizce sıyrılmaya bir dudak açman nedendi

nedendi çocukları şeker dağıtacağım bahanesiyle savaşa sürmen

çok bilip çok anlamaktan kaynaklı dirseklerin hep kurulmuş yabana

fakat hazin, bu güvensizliğin bir fasih türkçesi yok

dilinde tüy bitenler kabilesinden, aşka cephe açan şehirliler arasında

iki denizin kilidini açacak bir çelebi beklendi durdu

oğulcukların sığındığı canhisarı,

mutluluk odalarının kanıtı olan antoryum

dünyanın pencereleri işaret ettiği günlerde, üzgün

orda olsan ne olurdu.

ıı.

yaz bitmedi ve biz -ayrışmanın şiddetiyle- tahlilleri bekledik

sonuç odaklı yaklaşımlarımız mahler’i şeflikten çıkarmaya yetmedi

marlene dietrich’in yaşama sarılamayan uzuvları, posta direklerinin köpürmesiyle

radyolara doğru sevecenlikler ürettiğimiz büyük şarkıları eskitmedi

o yürek burkan sahilleri alkış toplayıcı tövbekesicilere bağışlamamız

doktor odasında mahsur kalan bir çift menekşenin hatrına bağışlamamız

vaziyet alışımız hatırlanmaz; mültecileri koruyuşumuz bilinmez

dokunulmaz sela verilişimiz, yüzümüz düşerken karnemizdeki kırıklardan

kimimiz sınav sonuçlarını bekledi, kimimiz aldırmadı boyunduruğa

-düşmanlarımızı tanıyorduk; bizi şımartmayı kesen kimse onunla hemşehri

dilimize portakal tadı bırakan her kimse onunla hısım oluyorduk nasılsa

hayal kırıklıkları bahçemize konan kuşları besliyordu

asla vücuda gelmemiş olayların geri tepecek rayihası olmadığı

kerpetenleri dişlediğimizdeki cilanın dul bir ağzı olmasından anlaşılıyordu-

ama içimizde telaşından uçlanan tarım köylerine doğru kalbur göçün

buğdayları ve kökleri, eliçabuk varillere yüklendi yüklenecek

hiçbir ayrıntıda düşmanların strasser hizbinden aşağı yanı yok diyerek

sinekkuşu ve politik gücün bütün makyaj redifleri gestapo’da harçvekil

benzemesin derdik devlete gelen millete de gelmiştir, zeval vermesin

Allah zeval vermesin benzemedik biz yüzümüzü sakındığımız korulukta

ne alman ne rus ne şarapsız izi keçinin, tırmalayan şahin falluslarını

ne iskandinav ne conan ne merker ne keynes ne smith 

kim biçiyorsa çimenleri, kim akşam yemeğine çağrıldığı halde

bahaneler üretiyorsa yatıya da kalmak için

Allah zeval vermesin.

ve biz iyilikle hükmetmenin lacivert yumuşaklığını topladık, çürüksüzdü ekinler

yüzümüz aktı, birinin zangırdadığı olmuyor muydu, olsa ne yazar

ilk kavgada elimize geçen bütün ipuçlarını duvara fırlattık

biri çıksaydı sonuçların karıştırıldığını arkamızdan seslenerek

bizi tekrar davet etseydi doktorun odasına ve tevazuyla bu inceliğin

uç uca eklendiğinde değiştirilmez ölümlere yol açtığını fısıldasaydı

geri döner en başa, halep’e ve istanbul’a, nişabur ve üsküdar’a

malatya’lı abdoya’ya, leskofçalı’ya, horasan’a ve bayındır han’a

hangi sakalar hangi göklerden toplanıp kurtarılmışsa

en kümülatif yazlardan en haylaz çocukların boynuna gerilen celep

cami önlerinde alkışlanan merhamet, dikkatinden sivil kumruları kanatmadıysa

gündüzlerimizi bağlayan saksılar, bulutları çekilen gökyüzü

geceleri yıldızları koynumuza getiren hırıltı,

temmuzu sonlara itekleyen nedenlere bağlar,

bürümcenin mağaraya gerildiği ilk gün,

gömlekler içinde bulut,

karşılardık hayatı.

III.

ama yok işte, martılar nafile bir uçuşla göğün karşısında üzgün

ben üzgün, sen çocukluğunun kara önlüklerini işliyorsun dallarına, üzgün

geçmiş kışlar tayfının bürülcek yağmasına inanıyorsun, üzgün

irtifa ve istifa sesleri arasında bir hayattan çok elmalar dilimlemiş

çok hazırlıksız yakalanmış, yarısı boş bir bavul, çimen lekesi

tahlil sonuçları, sınav sonuçları, çıktılar, misafirler, yere kanat gerenler

arasında kendini koymuşsun gibi nesdane çiğlikler bulmaya kirlisin

dünyanın yarısında ağlaşırken sessizlikten, yarısında hinlikanasının düğmeleri

yarısına kadar açık, göğsü sevilmesini sağlayacak teoriler üretmekle mülhem

evleri tutmuştuk ama bahçelerden girdi bu kez düşman, kubbe çarklarını meltek

sanacak görüngürüyü dilin deliliğe ulusçu kantinlerinden öğrendi

olan olmuştu, olmuştu olacak olan da

erkeklik surları çatlamıştı bir kez, icra edilmesi olanaksız tayflar yüzünde nakış

kadınlarla kuş üzümlerini serptik mutfak azalarımızı kemirirken

marketten eksik alınmış bir listenin sonucu, nakaratı düşmüş bir listenin

oturduk buna ağladık çoluk çocuk, üzgün

parçalanmış ama paylaşılmamış

ısırılmış ama koparılmamış

sündürülmüş ama kaynaştırılmamış

öpülmüş ama doğurulmamış

öğretilmiş, özenilmiş, koynu doldurmuş ama unutulmamış

sevilmiş ama bahsi açıldığında yüzden yana kırmızılıklar ayrıştıran bir göz

arkada bronz bir masa lambası, mor-siyah perdeler, duvarları inceltmiş nem

kendi kendinin fotoğrafı kalarak yansımış dünyaya

-gök müydü bilmem ona bu bilindik gözleri veren gam-

yoksa ben eve döndüğümde beni karşılaması bir kurgudan mı ibaretti

üstümüzdeki çatının bize bir dünya sarayı oluşu ve yoksulluğa razı oluşumuz

beraber büyümenin yanında, ellerimizin aynı bardağa uzanışı

perdelerin iki kat olması mesela, numalarımızın son hanelerinin benzeşmesi

ve başladıkça biterek, bittikçe özenerek kızılırmak gören bir pencereye

sanki dünyada göğsü kabararak nefes alan ilk kendisi

mıhlanmayı icat eden, diktatörce ölmeyi, kunduracılar gibi prensip sahibi

görünmeyi, ilk bulan kendisi gibi, çocuklara harçlık dağıtan elin sahibi ilk kendisi

bana ellerinin yaşatmaya da yaradığını anlatıyordu, ben inanırım

çünkü karanlık artıyor. migren, atarax, soğuk duş, balta limanı

yükseklerde soluk almama yarayacak bazı sesler, klişeler

sağlıyor bana, onu nasıl bırakayım.

ıv.

onu nasıl bırakayım ey yaz

içimin gökleri şenlenir onunla

yer bulamam ellerimi sığdıracak, ceplerim boncuklarla doludur

dünyanın özünü doğru kavrayamayışımın önünde gözleri durur

bakıp çıkamam sürülmemiş tarlaların hükümdarlığı, feodal göz hastalıkları

gözlemcilerin alnındaki taraktan kırmızı kiremitler sökülünce

hiç çıkma derim gücün yetiyorsa sokaklar kan izleriyle büyüyordur

büyük burunlu kavimlerin buyruğunda moğol öldüren erken kışları

şu törenlere heyecan veren aklınla

hiç anlamasan da olur

islamlaşmış gülebilmenin yakın çağlara ait türkçesi

ölümün erken surlarını koruyan kanun-ı kadim

soframıza kafkasyalı kölelerle gelir oturur

onu nasıl bırakayım

her akşam sofrasında afgan konuklar

ağırlığınca ticaretin helal sürmüş yokuşlarına, dizi dibinde osmancıklar

yeni günün emperyal sırtları, yalnızca karlofçalar bahşetmiyor

lale devrini bahçesinde, halifesini küstürmüş sümbüllerle sürdürüyor

demirperde olmaklığın çoktan zedelenmiş, bütün kapıların beyaz

bir sen taşıyorsun sırtında deniz yerlilerinin barbaros yükünü

içimden sana atlaslar açmak geliyor, sana tohumlar saçmak, sana üzgün

binbir duanın içince sandıklar yerine çocuklar neşeden çoğu metruk

belki kalbin, kutsal güneşleri tansız yerlerden gelen kilimleri özlüyor

eve çağırdıklarını çengelli dizelere asacak bir konu sıkılganı, taşı tanık safrada

taksitleri bir türlü bitirilememiş buzdolabında, şalgam şisesinin hemen yanında

donduruculuk konuşmalarının hemen ortasında, batı ağzını yayan kutuların altında

kamaşmakta meşrutiyet kazanmanın çıngılları, sultanlığını terkediyor

kapalı otoparkın çıkışında kırmızı bir sedanla, üzerime doğru inen bir geyik

-geçmişte şarkılarımı iri göğüsleriyle karşılar ve uzanırdı yaz aylarında yanıma

sırtında bir şezlong taşır ve erken rezervasyonların bilgeliği ile bakışırdı- gibi

bir geyik, dönmek için acele ettiğimde obalar caddesine doğru

başım üstünde bütün konar göçerlere uygun azap kuşları dalgalanıyor

korkundan korkutulmamış ayların güzel göklere boncuk dağıtan kanatlarıyla

korkundan bürümüş gözlerim, üzgün

sessizkardeşler tepesinden vagonları görüşüm, üzgün

üzgünlüğün kaynağında suflör yaygısına kavuşan heves

somunları kanıtlarken hayata tutunan diş perisi

ölmez canavar otları, üzgün çarşıların mankurtları

sevmek kelimesini kalbe indiren ordular

frenk akasyalar, vesvese kırallıkları, başaşağı mecazlar

üzgün.

v.

bir akşam sofrasının kilidi açıldı

tahsis edildi güzel kanyonlar haklı devrilmelere

festivallere yetiştirdiğimiz kuru üzümler

civarda bilinirliliğimizi onaylayan her yaşa uygun kerpetenlerle

sevişmek dediler bak gençliklerine ne güzel yakışıyor

dayımların sonradan apartmana giden evlerinde,

soylu kalkanlar tarandı her gövdeye uygun

kitaplıklar bohem kuruntulara uygun hale getirildi bir nefeste

-ateşli silahların halk arasında meşru olduğu yıllar-

süvarileri ıslah etmeye zorlayacak belgeler sürüldü çarşaflara

puşt ahali merdivenlere oturmuş şeytanın ayak bileğini çatlatırken

numaralı biletine vuran kuş amorti

amors müezzinlerin seslerine kurdukları makam

kanın hangi vücuttan çıktığını onaylayan

pratisyen hekimler evlerinden alındı, götürüldü

-çocukları uykuda bir asansörü tırpanlıyordu oysa o aralıkta-

taklavalar döndürüldükleri ortodokslukta mahrem casusluklara yol açtığında

huguenot’ların itliklerine tahrir yazan müteferrikalardan haklı çıkarılanlar

sümerlerden kalma vişnecinin önünde kılıçlarını sonsuza kadar kınlarının kılarak

sandıklara gömdüler evrakı metrukenin dulluk yakışan alnını

kimsenin sesi çıkmadı oysa büyük ovalarda, geniş düzlüklerde,

hınca hınç stadlarda gerilim yaratmakta hüner sahibi halk

bütün kavgaların tamamlayıcısı ve toprak kendine düşmediğinde

başlarken ve bitirirken orada olduğu halde

babasını bile tanımayan yerliliğin etüd öldüren karnı

çocukları boğulduğunda serin sulak safiyelerde,

düşmanın sırtını çırılçıplak gördüğünde bile

hiç oralı olmadı.

bense ilk anonsu işittiğimde elimdeki ekmeği yarım bıraktım

bir işe yaramak istiyorsam gözlerimi yanına aldırmalıydım

sela verildi mi vakit girdi mi senin umurun boşa çalar böyle şeylerden

az da olsa inansaydın keşke, bütün takvimlerin o güne eriştiğine

gürültün sokakları boşaltmaya yetecek miydi, şakınlığın galebe

telefonlarıma çıkmadın, mesajlarıma dönmedin

aklına gelmedim zor ve kolay zamanlarda bir kereliğine

karnımı yardığımda kelimelerle

açığa çıktığında parti fontlarına bacak gösteren hakikat

macar olmuş sevimlilik saatleri, necatların fidye sömürdüğü efendiler

kalvinist olmayıp devletlü doğan hacegan

teslise inanmayan pound kurmayları

aklımı çelen haydutla beraber

doluşurken mevsimlerin hırgürüne

bu kez plan tutmadı, geçit vermedi tahkikat

ve sivrilen olmuşedilmiş cennetini gövdesine kale bilip

kadınların kokladıklarını kendilerin bilmesi gibi bir aralık

halk gecenin de bir sahibi var ve kuşlar

bildirir konmanın zarefetini diyerek atılınca rüzgarın önüne

tökezledi makadam, kamu eridi

her şey birdenbire nasıl da değişiverdi.

vı.

bütün eşyası nazır göğü altında incitmenin

-yan ki direkler çatırdasın acısından-

evinizin önü sultanlıklar, yatıya kalmalar, intikam hafızaları

sanırdım ki ben bilinmez bir adaysam, beni bulacak yurtsuzluğun

eski sümer sinemasının arkasındaki sokakta

arkadaşlarını çağırıp dindirmek için çağcıl müzikler doğrulduğun eyvah

bu yüzden komşularla kurduğun bağlantı sıfırlanacak

dilini kopardığın kavşakta düşmanların toplanmış

sevimli cazlar öldürüyor birlikteliği, ilik hastalıklarının beyanı olarak

bisan marka bisikletin üzerinde kayıtsız kalarak schiller’in kahrıyla sonlanan

9 nolu kumpas değil, ekmekleri yavan, menekşeleri üzgün bırakan

nesil kastından öldürülen boynu eğri oğlancıklar değil,

sesinde serinleyen besmelenin peygamberleri yetişsin üzgünlüğün odalarına

miğferim düşsün, terim uğuldasın mutsuzluktan, alnım bayraklarda çakılı bezgin

harb bitmesin, kimse gitmesin, tangırdamasın kulağımıza çektiğimiz müzik

insan aklında çakılı rumba ras, dünya taşınmazları: kınına kırk yama kuran kama

Allah diyerek üzgün bir yüzle üzgün üzgün üzgün

yok şurda bir canavar gelip yutacak cinayetten arda kalanı

yok şurda bir ayak aksayacak buluşma saatini şaşırmaktan

erguvan ağacının altı netameli yer

deneyip diktatörlüğü vazgeçmedi heidegger.

şiirin üleştirmediği diktatör mü olurmuş; işte buna inanmam

ben kompozitör sekmelerini danca bilen kırallıklara yaslardım

neruda’nın güvercinleri dallarda iri, kırmızı elmalar açarak uçarlardı

almanlar hakkındaki olanaksız bilgime rağmen fichte’nin uzaktan hısmı

sayılır ve hiçbir yahudi kapalıçarşıları sakalsız bırakmaz sanırdım

niyetimin kime karşı olduğunu bilseler

anlamış olsalar tabir olunarak büyüyen bu almanak

evimden sokağa dahi elimi kolumu sallayarak

eminim çıkamazdım.

düşmanlarım herşeyi çarpıtmakla meşhur

kıyıyı gölle, şehri çarşıyla, karakolları meşrubatla

oysa küfrün yurdu olmaz, çiğdemleri olmaz, tülbent üretmez küfür

dağlara doğru koşması olmaz, kabir çiçekleri yetiştirmez, çınar gölgelikleri

güvenlik şeritleri üretir, kanlı göz hastalıkları, ara bulucu sözcükler

bayrağa sarılmanın hıncını ve üzgünlüğünü dul bir kadına bahşiş uzatmanın

voleybol turnuvalarını, korkunun sahillerini, depresyon takvimlerini

ruhlarımıza yönelen hayvansı bir hoşgörüyle dindirir

ama yaz geldi işte değişti hayata kasdetmenin sözlükteki yeri

anlamı değil dikkat edin, artık bu cinayet

özgürlük ve iştirak kelimelerinin arasında yatıyor

bazı bazı günler onu kanal boyunda bir duldada öpselerdi

bir yarım annenin gözlerine sığardı gözleri

düşünmekten emekliye sevkedilmiş bir babanın gözlerine sığardı

o kadar canın üzre yine de bir devlet kelimesi

ama bu gerçekten bir gerçeğin gözlerine inememekten

daha büyük bir hızla uzaklaşılıyor şimdi.

vıı.

nil’in nilüferle anlaşılması hakikattır

yaslanılan her duvardan bir mukavemet beklemek

nezle kışlarına uygun tehditkâr cümleler bulundurmak

kunduraların tökezleyen yerlerini ertelemek başka seminerlere

her sabah aynı saatte uyanmanın acısı, yağıyoğdurulmuş oğlancıklar

gönündegülün dikensiz kız çocukları arasında ayakları miğfer

yere sağlam basmak utancından tekyaşıl kızılavratotları

kursağın adem’den kalan kastını, elmanın utancını,

bilmek hakikattır.

hurdalığa indiğinde seni karşılayan sesin ilk sahibi

tanıdık çıktığında yüzünün nesnesini görmeli herkes

alnındaki ışığı beyhude partalıyorsun çünkü hepsi tavana çakılı

vantilatörün gürültüsünde boğuluyor durgunluğunla bir

kimden beklediysek orada beliriyor birdenbire

unumuzu eleyen, eleğimizi gözden geçiren halk, tek muteber şiir

aralanıyor görmek fikrinin açığa çıktığı sabahlarda.

farkedilmez ölülerin başlarını dik tuttukları düğünler yarım

düğün düğüm düşün dün, beynin masaya doğru bir uzantısı bu

yaşamak çığlığının köşe başlarını tutması bu

şimdi de çiçekli bir zımbırtıyı almış güzelliğine koruyor

gözdağının eteklerinde kabrini süsleyecek kelimeleri

elleriyle doğrultuyor.

vııı.

Allah zeval vermesin

millete gelen devlete de gelmiştir

çok iman surları çevrilirken direnmenin çevresine

yüzün gülecek anakarada açan çiçeklerin günü yaz

ne kimse ne bir başkası

ne benim bedavaya getirdiğim şu üzgün gökyüzü

ne senin saçlarına sürdüğün şu üzgün ilkbahar

kimse bizi sınamayacak

iman ettik,

inandık

kızlarımızın sarışınlığını hazırlayan yazların sahibi sokaklar

oğlancıkların beyaz perde oluşlarındaki hayreti dindiren yağmur

elbiselerimizi serin tutan şu müslüman bulutlar

nasılsa arkamızda artık.

Salim Nacar

kaygusuz şiir, sayı 1